ابعاد مختلف تکنولوژی روی سازماندهی و طراحی سازمان تاثیر دارند. ما این تاثیر را در رسمیت بخشی، متمرکز کردن، پیچیدگی، پیکربندی، هماهنگی، کنترل و انگیزش در نظر می گیریم. 

در طراحی ساختار سازمانی حرفه ای لازم است به اثرات عوامل مختلف ازجمله تکنولوژی ذر آن توجه کرد. هر کدام از این موارد در دسته های زیر بررسی شده اند:

تأثیر تکنولوژی بر روی رسمیت ساختار سازمانی

۱- اگر میزان تکرار پذیری تکنولوژی پایین باشد، آنگاه رسمیت نیز پایین می آید.

۲- اگر میزان تکرار پذیری تکنولوژی بالا باشد، آنگاه رسمیت نیز بالا می رود.

۳- اگر سازمان افراد حرفه ای زیادی را استخدام می کند، آنگاه برنامه شماره ۲ خیلی مستحکم نخواهد بود.

۴- اگر سازمان در صنعت خدمات فعالیت کند، آنگاه میزان تاثیر برنامه شماره ۱ و ۲ بالاتر خواهد بود.

۵- اگر تکنولوژی از نوع فرایندی باشد، آنگاه رسمیت بالاتر از حالت های دیگر خواهد بود.

۶- اگر سازمان از تکنولوژی اطلاعات مدرن استفاده کند، آنگاه رسمیت باید بالا باشد.

تکنولوژی-تمرکزگرایی:

۷‑اگر میزان تکرار پذیری تکنولوژی بالا بوده و اندازه سازمان کوچک باشد، آنگاه میزان تمرکز باید بالا باشد.

۸‑اگر سازمان بزرگ باشد و میزان تکرارپذیری تکنولوژی هم بالا باشد، آنگاه میزان تمرکز باید در حد متوسط باشد.

 

تاثیر تکنولوژی روی پیچیدگی ساختار سازمانی:

۹- اگر اندازه سازمان بزرگ بوده و سازمان دارای تکنولوژی ای است که روتین باشد، آنگاه پیچیدگی بالا بوده و مشخصاً از تفکیک افقی بالایی برخوردار خواهد بود.

۱۰- اگر اندازه سازمان کوچک باشد و سازمان از تکنولوژی ای برخوردار باشد که تکراری و روتین است، آنگاه پیچیدگی در حد متوسط خواهد بود.

۱۱- اگر اندازه سازمان بزرگ بوده و از تکنولوژی غیر تکراری (Non­routin) برخوردار باشد، آنگاه پیچیدگی باید بالا باشد. مخصوصا در تفکیک عمودی.

۱۲- اگر سازمان تکنولوژی غیر تکراری داشته باشد، آنگاه حیطه کنترل باید محدود و کوچک باشد.

۱۳- اگر سازمان تکنولوژی روتین و تکراری داشته باشد، آنگاه حیطه کنترل باید وسیع باشد.

۱۴- اگر تکنولوژی از نوع فرآیندی باشد، (برخوردار از اتوماسیون بالا) آنگاه پیچیدگی نیز بالا خواهد بود.

 

اثرات تکنولوژی روی پیکربندی (Configuration) ساختار

۱۵- اگر نوع تکنولوژی یکی (unit) باشد، آنگاه احتمال بالاتری وجود دارد که سازمان پیکربندی ماتریسی به خود بگیرد.

۱۶- اگر سازمان تکنولوژی غیر روتین داشته باشد، آنگاه پیکربندی عملیاتی احتمالا پیکربندی کارآیی نخواهد بود.

۱۷-اگر تکنولوژی قابل تقسیم نباشد، آنگاه پیکربندی نیز نمی تواند به صورت بخش بندی شده (divi­sion­al) باشد.

۱۸-اگر تکنولوژی قابل تقسیم باشد، آنگاه احتمال زیادی برای اینکه پیکربندی به شکل ماتریسی باشد وجود نخواهد داشت.

۱۹-اگر سازمان تکنولوژی غیر تکراری داشته باشد، آنگاه احتمال اینکه بوروکراسی ماشینی و یا حرفه ای پیکربندی موثری باشد وجود ندارد.

۲۰-اگر تکنولوژی غیر تکراری باشد آنگاه پیکربندی نمی تواند از نوع ادهو (Ad ho) باشد.

 

اثرات تکنولوژی روی مکانیزم های هماهنگی و کنترل ساختار سازمانی

۲۱-اگر اندازه سازمان کوچک نبوده و تکنولوژی روتین باشد، آنگاه هماهنگی و کنترل باید از طریق قوانین و برنامه ریزی به دست آید و قالبی (media) با محتوای کم و میزان کمی از اطلاعات می تواند، مورد استفاده قرار گیرد. انگیزش نیز بایستی براساس فرایندها باشد.

۲۲-اگر تکنولوژی غیر تکراری باشد، هماهنگی باید از طریق جلسات گروهی باشد و قالبی با محتوای بالا و میزان زیادی از اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد. انگیزش باید بر اساس نتایج باشد.

۲۳-اگر سازمان تکنولوژی بارز و چیره ای ندارد، آنگاه پیشنهادات برای ساختار تکنولوژیکی به نفع سایر عوامل احتمالی کم وزن تر خواهد گردید.

Richard M. Bur­ton & Borge Obel

ترجمه: مشاوره مدیریت منابع انسانی رایان راهبرد چابک

 

مطالب و یادداشت های مرتبط با سازماندهی و طراحی ساختار و مهندسی ساختار:

حیطه نظارت مناسب مدیران در طراحی ساختار

ساختار سازمانی غیر رسمی

طراحی و ساختار ارتباطات سازمان

ساختمان کلنگی؛ سازمان کلنگی

دوره آموزشی طراحی ساختار واحد منابع انسانی در سازمانهای پیشرو بر اساس مدل مرسر

دوره آموزشی طراحی ساختار سازمانی

…