ساختار فرآیندی یکی از انواع روش ­های سازماندهی است. در این روش، سازمان حول فرآیندهای اصلی یا تکنولوژی تعریف می­ شود.

نظیر زنجیره ­ی عرضه، تدارکات و از این قبیل که زیر نظر یک مدیر عمومی مثل مدیرعامل فعالیت می­ کنند، همانند نمونه­ ی زیر:

­­

ساختار فرآیندی یکی از روش های سازماندهی و طراحی ساختار استدر بسیاری از تقاضاهای بهبود سازمان و ساختار که اخیراً با آن مواجه می­ شویم، تأکید و اصرار زیادی از طرف کارشناسان دیده می ­شود که این روش سازماندهی را روشی کامل و مناسب می­ دانند.

ساختار فرآیندی در کجا بیشتر به کار می آید؟

باید توجه داشت ساختار فرآیندی بیشتر هنگامی به کار می ­آید که تمرکز استراتژیک بر روی مسائل فرآیندی، از جمله ضعف جریان گردش کار اجرا باشد. مواقعی که تأثیرگذار بودن واحدهای مختلف در جریان کار و فرماندهی متکثر آنها، موجب سردرگمی مشتری و یا به نتیجه نرسیدن برنامه­ های تولید محصول و خدمت و فروش و از این قبیل باشد نیز این نوع از تقسیم کار به کار می آید.

همچنین اگر مشتریان و کارکنان متمایل به سمت تفکر فرآیندی باشند یا سازمان ترجیح می­ دهد روی نوآوری فرآیند، کاهش زمان چرخه ­ها و هزینه و سرمایه درگردش تمرکز کند، این نوع ساختار می تواند کمک ­کننده باشد.

انتخاب از بین رویکردهای مختلف سازماندهی و طراحی ساختار

اما برای انتخاب روش مناسب، باید دقت داشت که رویکردهای مختلفی برای سازماندهی وجود دارد که هرکدام مزایا و معایبی دارند. تحلیل هزینه – فایده­ ی روش ­های مختلف، می ­تواند سازمان را مجاب کند تا از روش خاصی برای یک واحد و از روشی دیگر برای واحدی دیگر استفاده کند.

اطلاع از انواع روش ­های موجود و ممکن نظیر وظیفه­ محوری، بر مبنای محصول، مشتری، پروژه­ ای، ماتریسی و سایر انواع سازماندهی و ویژگی­ های هریک که موجب می ­شود در جایی و برای منظوری مناسب باشند از شایستگی­ های یک طراح سازمان کارآزموده است.

با این توضیح، برخی از مهم­ترین مزایا و معایب سازماندهی بر اساس فرآیند را در ادامه بررسی می­ کنیم:

مزایای ساختار فرآیندی:

• با توجه به اینکه یک فرآیند از ابتدا تا انتها توسط یک مدیر هدایت می­ شود، وضعیت پاسخگویی بهبود می ­یابد و مالک فرآیند درخصوص نتایج و پیامدهای فرآیند مربوطه پاسخگو خواهد شد.
• با تعریف کار بر اساس فرآیندهای مشتری محور، زمان انتقال بین حیطه­ های مختلف کاهش پیدا می­ کند
• سطح هماهنگی در کارهای مشابه و همراستا بهبود پیدا می­ کند
• با تمرکز روی بالاترین سطوح سازمان فرآیندهای مشتری­ محور نهادینه می­ شوند.

معایب ساختار فرآیندی:

• معمولاً شرایط احراز سخت­ تری دارند: وسعت بیشتر و تحمل ابهام بالاتر و … شایستگی مورد نیاز برای کارکنانی است که در واحدهای سازماندهی شده براساس فرآیند فعالیت می­ کنند.
• استقرار این روش، تغییرات زیادتری را نسبت به سایر روش ­ها می­ طلبد. این روش باعث می­ شود که فرآیند محوریت پیدا کرده و مالکان فرآیند با برجسته کردن مسائل خود، سازمان را به سمت خودشان بچرخانند
• فرهنگ موجود در سازمان، یک متغیر محدودکننده است که می­ تواند ناکامی­ هایی در سازمان و بهره ­وری مورد انتظار ایجاد کند.

بدین ترتیب گرایش و تأکید به یکی از روش های سازماندهی با همه ی توانمندی هایی که این روش ممکن است داشته باشد، شاید نشانی از غافل ماندن از سایر روش هاست. تأکید ساختار فرآیندی در استانداردها و ممیزی ها نباید موجب شود کسب و کارها بدون سنجش تمامی جنبه های سازماندهی به این روش گرایش پیدا کنند.

در دوره ی سازماندهی و طراحی ساختار رایان راهبرد به ظرافت هایی که در طراحی ساختار باید ملاحظه شوند پرداخته می شود.

 

مطالب و یادداشت های مرتبط:

دوره آموزشی سازماندهی و طراحی ساختار سازمانی

حیطه نظارت مناسب مدیران در طراحی ساختار

تکنولوژی در سازماندهی و طراحی ساختار سازمانی

ساختار و سازمان غیررسمی

طراحی و ساختار ارتباطات سازمان

دانلود فرآیند منابع انسانی

…